زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

محمد بن ابی‌العباس تیفاشی




ابوعبدالله محمد بن ابی العباس (احمد)، فقیه و شاعر، پس از ۵۵۴ قمری متولد شد.


۱ - دیدگاه‌ها درباره وی


درباره پدر ابوعبدالله دیدگاه‌هایی وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:

۱.۱ - دیدگاه کاتب


در متن چاپی خریدة القصر عمادالدین کاتب اصفهانی
[۱] کاتب، عمادالدین، خریدة القصر، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹، قسم شعراء المغرب، به کوشش محمد مرزوقی و محمد عروسی مطوی، تونس، ۱۹۶۶م.
آمده است که «محمد تیفاشی، عموی یحیی تیفاشی شاعر» قصیده‌ای مشهور در وصف عبدالمؤمن بن علی سرود.

۱.۲ - دیدگاه ابن سعید


اما ابن سعید با استناد به همین موضع از خریدة القصر، یحیی و محمد را «دو پسر احمد بن ابی بکر» دانسته است.
[۲] ابن سعید مغربی، علی، رایات المبرزین و غایات الممیزین، ج۱، ص۲۶۷، به کوشش محمد رضوان دایه، دمشق، ۱۹۸۷م.


۱.۳ - دیدگاه ابن‌خلکان


ابن خلکان
[۳] ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۳۹.    
[۴] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهرة، ج۵، ص۳۶۳، قاهره، ۱۹۲۹م.    
ضمن استناد به گفتۀ عمادالدین کاتب، این شاعر را «فقیه ابوعبدالله محمد بن ابی‌العباس» (کنیه‌ای معمول برای احمد) دانسته است.
[۵] یافعی، عبدالله، مرآة الجنان، ج۳، ص۳۱۶، بیروت، ۱۳۹۰ق/۱۹۷۰م.
در صورتی که اگر متن موجود خریدة القصر درست باشد، باید محمد بن ابی‌بکر ثبت می‌شد.

۱.۴ - نتیجه


در بیش‌تر مآخذ دیگر نیز نام شاعر «فقیه محمد بن ابی العباس» آمده است. از این رو، باید سخن ابن سعید را درست، و متن چاپی خریدة القصر را مخدوش دانست به ویژه آن‌که ابن سعید، چنان که گفته شد، از احوال این خاندان آگاهی کامل داشته است.

۲ - ابوعبدالله در قفصه


به هر حال محمد، هنگامی که عبدالمؤمن موحدی در ۵۵۴ قمری شهرهای افریقیه را یکی پس از دیگری می‌گشود، از جملۀ بزرگان قفصه بود که همراه با امیرشان، یحیی بن تمیم بن معتز، برای تسلیم شهر نزد عبدالمؤمن آمدند و محمد قصیده‌ای در مدح وی سرود، اما عبدالمؤمن با شنیدن بیت نخست، او را صله‌ای تمام داد و از خواندن بقیۀ قصیده باز داشت.
[۶] کاتب، عمادالدین، خریدة القصر، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹، قسم شعراء المغرب، به کوشش محمد مرزوقی و محمد عروسی مطوی، تونس، ۱۹۶۶م.
[۷] ابن اثیر، علی، الکامل، ج۱۱، ص۲۴۴.    
[۸] ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۳۹.    
[۹] ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، ج۳۸، ص۲۵۶، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۱۸ق.    
[۱۰] ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۷۰، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.    
[۱۱] صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۱۹، ص۲۳۴، به کوشش محمد عدنان بخیت و دیگران، اشتوتگارت، ۱۹۸۱-۱۹۹۳م.


۳ - پانویس

 
۱. ↑ کاتب، عمادالدین، خریدة القصر، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹، قسم شعراء المغرب، به کوشش محمد مرزوقی و محمد عروسی مطوی، تونس، ۱۹۶۶م.
۲. ↑ ابن سعید مغربی، علی، رایات المبرزین و غایات الممیزین، ج۱، ص۲۶۷، به کوشش محمد رضوان دایه، دمشق، ۱۹۸۷م.
۳. ↑ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۳۹.    
۴. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهرة، ج۵، ص۳۶۳، قاهره، ۱۹۲۹م.    
۵. ↑ یافعی، عبدالله، مرآة الجنان، ج۳، ص۳۱۶، بیروت، ۱۳۹۰ق/۱۹۷۰م.
۶. ↑ کاتب، عمادالدین، خریدة القصر، ج۱، ص۱۲۸-۱۲۹، قسم شعراء المغرب، به کوشش محمد مرزوقی و محمد عروسی مطوی، تونس، ۱۹۶۶م.
۷. ↑ ابن اثیر، علی، الکامل، ج۱۱، ص۲۴۴.    
۸. ↑ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۳۹.    
۹. ↑ ذهبی، محمد، تاریخ الاسلام، ج۳۸، ص۲۵۶، به کوشش عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۱۸ق.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۳۷۰، به کوشش شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.    
۱۱. ↑ صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۱۹، ص۲۳۴، به کوشش محمد عدنان بخیت و دیگران، اشتوتگارت، ۱۹۸۱-۱۹۹۳م.


۴ - منبع

دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تیفاشی»، ج۱۶، ص۶۲۳۸.    


رده‌های این صفحه : تراجم | خاندان تیفاشی | درگذشتگان سده 7 (قمری) | علمای اهل سنت | علمای قرن ششم | علمای قرن هفتم




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.